ایرانی که من شناخته‌ام

بازیل.پ نیکیتین (Basile P. Nikitine) اول ژانویه سال ۱۸۸۵ در شهر سوسنوویتس کشور لهستان به دنیا آمد. پدرش روس و از خانواده‌های بزرگ سن‌پترز بورگ و مادرش لهستانی بود. نیکیتین در طول سال‌های ۱۹۰۰ تا ۱۹۰۲ که پدرش در ماموریت ادسا بود چندین‌بار از این بندر دریای سیاه بازدید و از نزدیک با زندگی مردم شرق و همچنین مسلمانان آشنا و بیش از پیش شیفته زندگی و روابط اجتماعی با آنان شد.وی در دوران تحصیل در سال‌های ۱۹۰۴-۱۹۱۰ در شهرهای سن پترزبورگ و مسکو در دانشکده لازاروف به فراگیری علوم و زبان‌های مختلف عربی، فارسی، و فرانسه پرداخت.وی در سال ۱۹۰۹ و پس از ۲ سال کار در وزارت امورخارجه، به عنوان نایب کنسول روسیه به اصفهان رفت. این نخستین سفر نیکیتین به ایران به حساب می‌آید.همچنین در نوامبر همان سال به سمت منشی و مترجم کنسولگری روسیه در رشت مشغول به کار شد. فوریه سال بعد نیکیتین به همراه همسرش در قدیمی‌ترین کنسولگری روسیه در ایران اقامت گزید.وی راجع به ایران رسالاتی در موضوع‌های مختلف انتشار داده؛ از قبیل ملت ایران و مطالعاتی راجع به رمان‌های تاریخی و مباحث اجتماعی و ادبیات ایران معاصر، افشارهای ارومیه، طوالش، رشت و ایلات اردلان و فرقه طاووسی، مهماندار کنت گوبینو؛ ماهیت اقتصادی ایران و…. همچنین مقالات زیادی در روزنامه‌های یومیه و مجلات غیر خاوری نوشته است. از مهمترین آثار نیکیتین که در حقیقت معرف او به عنوان یک ایرانشناس می‌باشد کتاب “ایرانی که من شناخته‌ام ” و”کرد و کردستان” است؛ که هر دو به زبان فارسی ترجمه شده است.این شرق‌شناس شهیر که مدتی در ایران زندگی کرده است، شرح حال پرماجرای زندگی خود در ایران را در کتابی تحت عنوان «ایرانی که من شناخته‌ام» تشریح کرده است.او از سال ۱۹۱۲ تا ۱۹۱۹ در ایران در سرویس کونسولگری‌های روسیه در رشت، تبریز، ارومیه، ساوجبلاغ (مهاباد) و تهران به کار اشتغال داشت و بلأخره در تابستان ۱۹۱۹ ایران را ترک و به پاریس رفت و در آنجا تا پایان زندگی به سر برد. نیکیتین در این کتاب همانند یک جامعه شناس ورزیده اوضاع اجتماعی ایران در نقاط مختلف را شرح داده و تحلیل کرده و برای مشکلات آن راهکار ارائه می‌دهد. وی در اوج جنگ جهانی دوم، با تالیف این کتاب، ایران‌دوستی خود را نشان داد و از بدو ورود به پاریس با ایرانیان رابطه برقرار کرد.