استبداد اجتماعی

تمامی انواع نظام‌های تأمین اجتماعی که در اروپای غربی از همان ابتدا، یعنی در پایان قرن نوزدهم میلادی تا ساختارهای گسترده‌تر دولت رفاه که پس از جنگ دوّم جهانی در این کشورها بنیان گذاشته شدند، موضوع مطالعات موشکافانه‌ای قرار گرفته‌اند که همگی کوشیده‌اند تا تأثیر متقابل سیاستگذاری اجتماعی و سیاست در کلیّت آن را بسنجند و ارزیابی کنند. اما کشورهای خاورمیانه و شمال آفریقا از چنین موشکافی‌هایی محروم بوده‌اند و ارتباط سیاستگذاری و سیاست‌های‌شان همچنان مغفول باقی مانده است. در شمارش دلایل این غفلت که به تفصیل در فصول اولیهٔ کتاب توضیح داده شده‌اند، از جمله می‌توان به نگاه کل‌نگر به نظام‌های سیاسی این کشورها و همچنین به کاستی‌های ناظر بر توصیف ساختارهای متعدد و متکثر نظام تأمین اجتماعی‌شان و نهایتاً عدم کنجکاوی در نسبت این ساختارها با مبارزات ضدّاستعماری و انقلاب‌های مردمی اشاره کرد. کتاب حاضر با مطالعهٔ تطبیقی ساختارهای نظام تأمین اجتماعی کشورهای خاورمیانه و شمال آفریقا و سپس با تأملی بیشتر بر تغییر و تحوّلات این ساختار در دو کشور مصر و تونس، سعی و تلاشی جدّی به‌شمار می‌آید برای رفع غفلت و کاستی‌ نامبرده.